یادداشتهای قاسم بهرامیان

بسم الله

در بررسی عملکرد نظام جمهوری اسلامی در 40 ساله اخیر، استناد به آمارهایی که اصطلاحا تنها قدر مطلق را بیان می کنند، کافی نیست.

به طور مثال اینکه گفته شود: امید به زندگی از 55 سال در 1357، به 75 سال در 1396، افزایش داشته و یا میزان بهره مندی مردم از فلان خدمت قبلا چقدر بوده و الان چقدر، با این اشکال روبرو می شود که این افزایش، لزوما نشانه عملکرد موفق نیست، چون هر نظامی که بود طبیعتا در این 40 سال رشدی می داشت. ضمن اینکه در کشورهای حتی سطح پایین تر هم در این چند سال، متناسب با ارتقای وضع زندگی، این آمار افزایش داشته است.

اما بهترین نوع مقایسه، که هم نشان دهنده واقعی قوت و ضعف عملکرد یک نظام است و هم اشکالات بالا بر آن وارد نمی شود، مقایسه نسبی می باشد. یعنی در سال 1357، ایران در مقایسه با دیگر کشورها در یک مورد خاص، رتبه چندم را داشته است و اکنون در رتبه چندم است؟

شاخصی هست به نام توسعه انسانی (Human Development Index) که هر سال توسط سازمان ملل متحد اعلام می شود. سه معیار مهم در این شاخص عبارت است از: سلامت(متوسط امید به زندگی)، سواد (متوسط تعداد سال تحصیلی)، درآمد سرانه با معیار برابری قدرت خرید.

بررسی گزارشهای سالهای 2011 و 2015 نشان می دهد:

1- نرخ توسعه ایران در سال 1980 میلادی (1358 شمسی) پایین تر از متوسط جهانی و در رتبه 110 و در 2011 بالاتر از متوسط جهانی و در رتبه 88 است.

2- نرخ توسعه ایران از 1980 تا 2011، 1.57 درصد رشد داشته است. در حالیکه رشد متوسط جهانی، 0.65 درصد است و در بین کشورهای با توسعه بالا و بسیار بالا، بیشترین نرخ رشد متعلق به ایران است.

3- این شاخص در سال 2015 (1394 شمسی) به 69 جهان و در دسته بالا رسیده است.

4- دلیل پایین تر بودن رتبه فعلی ایران در این شاخص از کشورهایی نظیر ژاپن، کره جنوبی، مالزی و حتی امارات و عربستان، عقب ماندگی زیاد در قبل از انقلاب  می باشد. شاخص ایران در سال 1358 از همه کشورهای آمریکا، ژاپن، کره جنوبی، رژیم غاصب صهیونیستی، امارت، عربستان، مالزی و ترکیه کمتر بوده است، و اکنون هم از همه این کشورها غیر از ترکیه کمتر می باشد، اما از آن طرف نرخ رشد سالیانه این شاخص در همه 40 سال گذشته از این کشورها بالاتر بوده و نشان دهنده تلاش قابل توجه و موفق نظام برای بهبود این شاخص بوده است. (تصویر پیوست)

5- فاصله ایران با کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی، در سال 1358 قابل توجه بوده است و القای عده ای مبنی بر یکسان بودن جایگاه ایران و ژاپن در 40 سال پیش و پیشرفت آنها و عقب ماندگی ما نیز استناد علمی ندارد.

شاخص ایران در سال 58 از ژاپن،  43 درصد و از کره جنوبی، 31 درصد کمتر بوده است. اما در سال 1394، از هر دو کشور، تنها 14 درصد پایین تر بوده است.

کلام آخر: این مقایسه نشان می دهد علی رغم نواقص و مشکلاتی که هنوز وجود دارد و نسبت به آنچه که باید باشیم دور هستیم، اما انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی، نسبت به متوسط جهانی عملکردش دو برابر موفق تر بوده و رتبه او در جهان از اول انقلاب تا سال 94، به نحو قابل توجهی افزایش داشته و فاصله امروز ما از برخی کشورها، ناشی از عقب ماندگی متراکم در سالهای قبل از انقلاب می باشد.

منابع:

Human development statistical annex_2011

human development report_2016